Praca nad dziełem naukowym jest złożona, wieloetapowa i zajmuje sporo czasu. Nierzadko zdarza się, że praca magisterska jest efektem rocznego wysiłku studenta, który najpierw musiał sprecyzować swoje zainteresowania naukowe, a później zdobyć materiały, przeanalizować je i swoje przemyślenia urzeczywistnić w postaci tekstu.
W zależności od kierunku, na jakim powstaje praca dyplomowa, oraz zagadnienia, jakiego dotyczy, twórca musiał jeszcze przeprowadzić badania terenowe albo eksperymenty bądź porozmawiać z wieloma ludźmi. Każda dziedzina ma swój warsztat, więc np. biolodzy czy chemicy większość czasu spędzą w laboratorium, natomiast socjolodzy, historycy czy psychologowie będą pracować z ludźmi w terenie.
Niemniej jednak można pokusić się o etapy opracowywania pracy magisterskiej. Najpierw student określa, czym chce się zajmować. Nie ma określonego tematu - szuka konkretnego problemu, jaki mógłby zbadać w sposób naukowy. Później myśli nad koncepcją dzieła, jego zawartością.
Tak powstaje konspekt, który stanowi ogólny zarys tego, co znajdzie się w pracy dyplomowej. Konkretyzowanie tego planu dokonuje się w miarę postępu prac nad kolejnymi jego częściami. Niekiedy przełom przynosi dotarcie przez studenta do określonych materiałów, źródeł. Kolejne części dzieła są sprawdzane i oceniane przez promotora, a po akceptacji całości następuje wydrukowanie pracy magisterskiej, jej oprawienie i zgłoszenie w dziekanacie.